O uprawnieniach NSTS napisano już sporo. Nadal jest to najpopularniejsze szkolenie pilota drona w Polsce. Czy jednak w połowie 2024 roku takie uprawnienia mają sens? Kto z nich może skorzystać, czy warto robić uprawnienia europejskie STS? Jakie są różnice miedzy tymi uprawnieniami i jak je w praktyce wykorzystać? Na te pytanie odpowiemy w dzisiejszym artykule.
NSTS w 2024 roku
Kategoria szczególna daje możliwości lotu, których nie zrealizujemy w kategorii Otwartej. Europejskie przepisy funkcjonują już w pełni od stycznia 2024 roku, kiedy to weszły do stosowania scenariusze STS-01 i STS-02.
W związku z tym, że dronów spełniających wymagania techniczne (klasa C5 i C6, o której napiszemy więcej niżej) realizacji lotów w scenariuszach europejskich nie było na rynku, kraje członkowskie miały możliwość przygotowania scenariuszy krajowych. Polska z tej możliwości skorzystała i przygotowała 8 scenariuszy standardowych, tak zwanych NSTS. Przypomnijmy w kilku słowach co w danych scenariuszach można robić:
NSTS-01 – loty w zasięgu wzroku (VLOS) dronami każdego typu o masie poniżej 4 kg, oraz loty FPV.
NSTS-02 – loty w zasięgu wzroku wielowirnikowacami o masie do 25kg.
NSTS-03 – loty w zasięgu wzroku samolotami o masie do 25 kg.
NSTS-04 – loty w zasięgu wzroku helikopterami o masie do 25kg.
NSTS-05 – loty poza zasięgiem wzroku (BVLOS) dronami każdego typu o masie do 5kg.
NSTS-06 – loty poza zasięgiem wzroku wielowirnikowacami o masie do 25 kg.
NSTS-07 – loty poza zasięgiem wzroku samolotami do 25 kg.
NSTS-08 – loty poza zasięgiem wzroku helikopterami do 25kg.
W krajowych scenariuszach latać możemy dronami bez nadanej klasy, bez obowiązku wydzielania kontrolowanego obszaru naziemnego. Mamy też możliwość wnioskowania o zgodę na operację (lub operacje w liczbie mnogiej) wykraczające poza ramy scenariuszy. Celowo nie będziemy opisywać warunków detalicznie, na ten temat napisano już dużo, piloci z tych uprawnień czynnie korzystają. Co jednak bardzo istotne i wymaga sprecyzowania to data ważności NSTS. EASA nie przedłużyła i nie przedłuży ważności scenariuszy krajowych. Tym samym stało się pewne, że zapowiadany zmierzch lotów w scenariuszach narodowych (NSTS) nastąpi zgodnie z informacjami EASA i ULC z końcem 2025 roku. I będzie to koniec definitywny. Bez jakiejkolwiek możliwości przedłużenia tych uprawnień, czy konwersji (jak miało to miejsce przy przejściu ze świadectw kwalifikacji do kompetencji europejskich).
Drugą bardzo istotną informacją jest to, że do realizacji lotów ramach krajowych scenariuszy standardowych nie wystarcza samo posiadanie odpowiednich uprawnień. One zwyczajnie nie zadziałają jeśli OPERATOR nie złożył do końca 2023 roku oświadczenia o realizacji lotów w ramach krajowych scenariuszy standardowych do Urzędu Lotnictwa Cywilnego. Rozwińmy tą myśl – Operator to firma, która realizuje loty rękami Pilota. Posługując się analogią lotniczą Operator to odpowiednik Polskich Linii Lotniczych, które same w sobie nie wykonują lotów. Zatrudniają w tym celu pilotów o określonych kompetencjach. W przypadku osoby fizycznej to oczywiście dalej ta sama osoba, jednak przez ULC widziana jako dwie – i operator który winien przed końcem 2023 roku złożyć oświadczenie o realizacji lotów, jak i Pilot z uprawnieniami wymaganymi do realizacji takich operacji. Operacji nie można zrealizować jeśli oba warunki nie są spełnione łącznie.
To co piszemy nie jest jasno przekazywane przez ośrodki szkoleniowe czy reklamy w mediach społecznościowych. W ostatnich miesiącach mieliśmy wielokrotnie kontakt z pilotami, którzy zwyczajnie nie wiedzieli o złożeniu oświadczeń. I to pilotów doświadczonych, latających na codzień dronami o wartości nierzadko przekraczającej 30-40 tysięcy złotych. Taka sytuacja jest bardzo niepokojąca a jej geneza przywodzi na myśl tylko dwa scenariusze. Albo ośrodek szkoleniowy szkolący do NSTS nie wiedział o obowiązku złożenia oświadczeń, albo tą informację zataił, aby zrealizować usługę.
W kontaktach z klientami, którzy pytają o NSTS zawsze w pierwszej kolejności pytamy: „Czy Operator dla którego planujesz realizować loty złożył oświadczenia?” Jeśli odpowiedź jest twierdząca, a klient zna ograniczenie czasowe ważności NSTS to szkolenie realizujemy. Jeśli nie to zwyczajnie odmawiamy, bo takich uprawnień nie wykorzysta w pracy.
Czy jest alternatywa dla szkoleń NSTS?
STS – europejskie scenariusze standardowe
Od 1 stycznia 2024 roku działać zaczęły scenariusze STS. Drony z klasami C5 i C6 wymagane przez przepisy są już dostępne czy to jako gotowe rozwiązania czy po instalacji doposażenia w postaci spadochronów i systemów FTS (awaryjnego przerwania lotu). Poniżej stan dostępności tych rozwiązań na dzień 21 czerwca 2024.
STS-01 i STS-02 nie są rozwiązaniami idealnymi. Wymagają między innymi kontrolowanego obszaru naziemnego i złożenia oświadczenia podpartego numerem seryjnym drona spełniającego klasę. Jednak mają tą zaletę, że nie wygasają z końcem 2025 roku i pozwalają na wnioskowanie na zgodę na operację do ULC jeśli jeszcze nie posiadamy drona z klasą. Czym te scenariusze się od siebie różnią?
STS-01 – to loty w zasięgu wzroku:
- dronami innymi niż płatowce, z wyjątkiem modeli na uwięzi,
- z prędkością mniejszą niż 5 m/s,
- nad kontrolowanym obszarem naziemnym,
- dronem z klasą C5,
- do 120 m nad ziemią.
STS-02 – loty poza zasięgiem wzroku:
- dronami z klasą C6,
- nad kontrolowanym obszarem naziemnym,
- do 120 m nad ziemią,
- w odległości nie większej niż 2 km pod warunkiem posiadania obserwatora. Lub do 1km od pilota bez obserwatora
Jak widać ograniczenia są spore. Uprawnienia te jednak pozwalają (i po 2025 roku) pozwalać będą nadal na wnioskowanie o zezwolenie na loty poza określonymi w scenariuszach warunkami. Z tą drogą realizacji lotów w ramach kategorii szczególnej warto się zapoznać. Daje spore możliwości i mimo formalności jakich trzeba dopełnić aby taki lot zrealizować zbliżają się czasy, w których coraz więcej odpowiedzialnych przedsiębiorców tą drogę wybierze. Już teraz dla firm chcących wykorzystywać np DJI Dock2 lub M350 ze skanerem innej drogi niż zezwolenie (DJI Dock2) czy STS-01 (M350 z L2) zwyczajnie nie ma.
Podsumowanie. NSTS vs STS.
W naszym przekonaniu, poza wyjątkami opisanymi wyżej, NSTS jest uprawnieniem, które należy odradzać. STS mimo swoich ograniczeń wydaje się jedyną drogą, dzięki której loty dronami profesjonalnymi będzie można wykonywać. Z jednej strony do końca 2025 roku mamy jeszcze dużo czasu. Z drugiej ten czas płynie nieubłaganie. I przygotowanie się na to, co nas czeka w 2026 jest nieodzowne do zachowania ciągłości w Waszej pracy. Zachęcamy do wnikliwego zastanowienia nad wyborem szkolenia i sprzętu. Obie te rzeczy muszą współgrać i spełniać wymagania przepisów jeśli latać chcecie odpowiedzialnie. Jeśli chcecie zapytać dokładniej o różnicę między szkoleniami czy podpowiedź związaną z wyborem sprzętu zachęcamy do skorzystania z konsultacji.
Skorzystaj z bezpłatnej konsultacji
Masz wątpliwości dotyczące wykorzystania dronów w Twojej firmie? Chcesz poszerzyć swoją wiedzę zanim podejmiesz decyzję?
Bezpłatna konsultacja to 15 minutowa rozmowa z naszym ekspertem. Możesz ten czas wykorzystać na skonsultowanie dowolnego tematu związanego z dronami.
