FAQ

Tak, od początku 2021 roku obowiązują nas przepisu europejskie. Nakładają one na użytkowników dronów (a poprawnie Systemów Bezzałogowych Statków Powietrznych, w skrócie SBSP) obowiązek posiadania kompetencji zgodnych z rodzajem wykonywanych lotów.

Przepisy dzielą rodzaj operacji wykonywanych SBSP na 3 podstawowe kategorie, w zależności od stopnia ryzyka jakie taki lot ze sobą niesie:

– OTWARTĄ

– SZCZEGÓLNĄ

– CERTYFIKOWANĄ

Stopień ryzyka określany jest w uproszczeniu o to gdzie chcemy latać, jak i czym. Oczywiście loty w pobliżu ludzi i budynków stanowią większe zagrożenie, niż lot nad łąką z dala od ludzi. Podobnie oczywistym jest, że dron cięższy i szybszy jest bardziej niebezpieczny od małego i lekkiego. Ostatnim parametrem jest rodzaj lotu – tu podzielić loty można na takie w zasięgu wzroku (z ang. VLOS – visual line of sight) i poza zasięgiem wzroku pilota (ang. BVLOS – beyond visual line of sight). Loty poza zasięgiem niosą ze sobą wyższe ryzyko a co za tym idzie wyższe wymagania od pilota.

Kategoria otwarta to loty o najniższym stopniu ryzyka, a zatem i najniższych kwalifikacjach wymaganych od pilota. Mieszczą się tu loty z dala od ludzi, lub bardzo lekkimi dronami. Szerzej o tej kategorii piszemy w osobnym rozdziale.

Kategoria szczególna pozwala na loty w pobliżu ludzi, w miastach, dronami o większej masie a także poza zasięgiem wzroku. Szczególnie polecana jest dla profesjonalistów planujących realizować zadania takie jak wideofilmowanie, fotografia, geodezja, inspekcje itp. Szerzej o kategorii szczególnej w osobnym rozdziale.

Kategoria certyfikowana przeznaczona jest dla zadań o najwyższym stopniu ryzyka, takich jak przewóz ludzi, materiałów niebezpiecznych lub loty nad zgromadzeniami ludzi. Kategoria certyfikowana nakłada wymagania nie tylko na pilota, a nawet w większym zakresie na producenta drona. Brak obecnie dokładnych wytycznych i uregulowań prawnych dotyczących realizacji lotów w tej kategorii.

Kategoria otwarta

Kategoria otwarta przeznaczona jest dla pilotów realizujących operacje o najniższym stopniu ryzyka. W jej ramach można wykonywać loty maksymalnie do 120 m nad poziom ziemi (lub do 15 m powyżej przeszkody w promieniu 50 m od drona) dronem z nadaną klasą. Problem z klasą drona (klasy określane są wg rozporządzenia 2019/945) jest taki, że nie wszystkie drony oferowane obecnie na rynku klasę nadaną mają. Ustanowiony został okres przejściowy, w którym loty dronami „starszymi”, bez klas, można wykonywać operacje wg poniższej tabeli:

Rys. 1 – przepisy przejściowe określone przez rozporządzenie wykonawcze komisji (UE) 2019/947 (źródło: Urząd Lotnictwa Cywilnego)

Kategoria otwarta podzielona została na 3 podkategorie:

A1 – Dopuszcza się loty nad osobami postronnymi (z pewnymi ograniczeniami) ale nie wolno wlatywać nad zgromadzenia ludzi. Tylko drony o niedużej masie i użytkowane jedynie w zasięgu wzroku.

A2 – Nie wolno wlatywać nad osoby i zgromadzenia osób. Minimalna odległość pozioma od osób to 30 m lub 5 m jeżeli dron posiada funkcję ograniczającą prędkość lotu.

A3 – Nie wolno wlatywać nad osoby i zgromadzenia. Operacje SBSP mogą odbywać sie w bezpiecznej odległości co najmniej 150 metrów w poziomie od terenów mieszkaniowych, użytkowych, przemysłowych lub rekreacyjnych.

Kompetencje w kategorii Otwartej w podkategoriach A1 (drony do 500 g bez klasy) oraz A3 (drony do 25 kg przy zachowaniu odległości 150 m od ludzi) nabywa się przez odbycie kursu on-line i zaliczenie egzaminu teoretycznego na stronie drony.ulc.gov.pl. Za darmo.

Podkategoria A2 wymaga jeszcze zaliczenia dodatkowego egzaminu w ośrodku szkoleniowym. Ich lista dostępna jest na stronie ULC. Koszty egzaminu nie przekraczają 100 zł.

Kategoria szczególna

Te operacje lotnicze, które nie mieszczą się w ramach kategorii Otwartej, wpisują się w wyższą, tj. kategorię SZCZEGÓLNĄ. Pozwala ona na szerokie wykorzystanie potencjału bezzałogowych statków powietrznych.

Przeznaczona jest do realizacji zadań o średnim ryzyku, wykraczających poza kategorię otwartą. W kategorii szczególnej realizować możesz loty w oparciu o 3 możliwości:

1. Oświadczenie o wykonywaniu operacji zgodnie ze scenariuszem standardowym

Do czasu wejścia w życie scenariuszy europejskich do dyspozycji mamy scenariusze krajowe. Jest ich 8, zależnie od sposobu wykonywania lotu i statku powietrznego jakim lot będzie realizowany.

Loty VLOS – w zasięgu wzroku

NSTS-01 – Szkolenia w zasięgu wzroku pilota dowolnym dronem o masie do 4kg. Dowolny dron oznacza na przykład samolot, wielowirnikowiec, helikopter itd.

NSTS-02 – Szkolenie w zasięgu wzroku wielowirnikowcem o masie do 25 kg.

NSTS-03 – Szkolenie w zasięgu wzroku samolotem o masie do 25 kg.

NSTS-04 – Szkolenie w zasięgu wzroku helikopterem o masie do 25 kg.

Loty BVLOS – poza zasięgiem wzroku

NSTS-05 – Szkolenia poza zasięgiem wzroku pilota, dowolnym dronem o masie do 4kg. Dowolny dron oznacza na przy samolot, wielowirnikowiec, helikopter itd.

NSTS-06 – Szkolenie poza zasięgiem wzroku wielowirnikowcem o masie do 25 kg.

NSTS-07 – Szkolenie poza zasięgiem wzroku samolotem o masie do 25 kg.

NSTS-08 – Szkolenie poza zasięgiem wzroku helikopterem o masie do 25 kg.

Szkolenia do tych scenariuszy znajdziesz w naszej ofercie – Szkolenia

Od stycznie 2024 roku prowadzimy również szkolenia do scenariuszy europejskich STS-01 i STS-02 – to urpawnienai pozwalajace na loty w zasiegu (STS-01) i poza zasiegiem wzroku (STS-02) dronami z nadanymi klasuami C5 lub C6 nad kontrolowanym obszarem naziemnym na terenie całej Europy

2. Zezwolenie na operacje

Jeśli z jakichkolwiek przyczyn loty przez nas planowane nie mieszczą się w ramach scenariuszy standardowych, możemy wnioskować o realizację lotów poza granicami określonymi scenariuszem. Powodem może być albo potrzeba wykonania lotu na wysokości ponad 120m nad ziemią, albo lot dronem o masie powyżej 25kg, albo na odległość większą niż 2km od pilota.

Wnioskujący przeprowadza analizę swojego planowanego lotu w oparciu o metodologię SORA (Safety Operation Rsik Assasment) lub korzysta z predefiniowanych parametrów PDRA (predefined risk assesment). Wniosek przedstawia do analizy pracownikom Urzędu Lotnictwa i po pozytywnej ocenie otrzymuje zgodę na realizację swojego lotu. W zezwoleniu określony jest dokładny zakres zezwolenia i warunki wykonania lotów.

3.Certyfikat LUC

Certyfikat ten wydawany jest na podstawie wniosku osoby prawnej. Ma on na celu określenie organizacji realizującej loty i wykazania że operator jest w stanie samodzielnie ryzyko lotów które planuje realizować. Operator posiadający certyfikat LUC ma prawo do samodzielnej oceny i realizację lotów wykraczających poza scenariusze standardowe, jednak dokumentację dotyczącą takich lotów musi przechowywać na wypadek kontroli.

Wykonywanie lotów dronami, wg warunków kategorii szczególnej, wiąże się z koniecznością odbycia szkolenia pilota bezzałogowych statków powietrznych w profesjonalnym ośrodku szkolenia. Kurs operatorów i pilotów dronów składa się z części teoretycznej, szkolenia praktycznego i egzaminu. Zakres szkolenia jest zgodny z wymaganiami określonymi przez Agencją Unii Europejskiej ds. Bezpieczeństwa Lotniczego (EASA) oraz Urząd Lotnictwa Cywilnego. Akademia UAV, jako profesjonalny ośrodek szkolenia pilotów bezzałogowych statków powietrznych kategorii szczególnej znajduje się na liście operatorów szkolących, publikowanej przez ULC.

https://www.ulc.gov.pl/pl/drony/prowadzenie-szkolen/5827-lista-operatorow-szkolacych.

Szkolenie teoretyczne w kategorii Szczególnej trwa od 12 do 16 godzin, w zależności od rodzaju jednego z ośmiu krajowych scenariuszy standardowych (NSTS-01 do NSTS-08). Te ostatnie określają zasady, wg których można wykonywać loty.

Po zakupie należy odpowiedzieć sobie na dwa pytania:

– Jak zamierzam nim latać?

– W jakiej kategorii moje loty będą się mieścić?

Odpowiedź na te pytania pozwoli na określenie jakie kompetencje muszę posiadać, aby zaplanowane loty wykonywać. Aby ułatwić odpowiedź na te pytania przygotowaliśmy ankietę: Dopasuj szkolenie

Zachęcamy też do skorzystania z bazpłatnej konsultacji w czasie której odpowiemy na pytania i wątpliwości.

Niezależnie od wyniku i potrzebnych uprawnień każdy użytkownik drona nie będącego zabawką musi rejestracji na portalu Urzędu Lotnictwa Cywilnego pod adresem drony.ulc.gov.pl. Co rejestrujemy? Przede wszystkim OPERATORA. W kroku drugim – PILOTA. O różnicach między pilotem a operatorem piszemy w następnym rozdziale.

W efekcie rejestracji otrzymujemy nr Operatora – ten numer należy umieścić na dronie w sposób trwały – może to być naklejka, tabliczka lub po prostu napis. Ważne, aby był widoczny, nie dał się łatwo usunąć i był „nasz” czyli faktycznie firmy lub osoby, która lot realizuje.

Po oznaczeniu drona zdobywamy odpowiednie kompetencje pilota. Jeśli wystarczy nam kategoria otwarta A1/A3 to przechodzimy szkolenie online i egzamin na tej samej stronie – drony.ulc.gov.pl

Jeśli wymagana jest podkategoria A2, dodatkowo, oprócz szkolenia online musimy podejść do egzaminu realizowanego przez podmioty wyznaczone przez Prezesa ULC.

Jeśli dronów operator posiada więcej, na każdym umieszczany jest ten sam numer.

Należy zacząć od zapoznania się z definicjami, które można znaleźć w artykule 2 Rozporządzenia Wykonawczego Komisji (UE) 2019/947:

– „pilot bezzałogowego statku powietrznego” oznacza osobę fizyczną odpowiedzialną za bezpieczne wykonanie lotu przez bezzałogowy statek powietrzny poprzez ręczne sterowanie lotem albo – w przypadku gdy bezzałogowy statek powietrzny lata automatycznie – poprzez monitorowanie jego kursu i utrzymywanie zdolności do interwencji i zmiany kursu w każdej chwili;

– „operator bezzałogowego systemu powietrznego” oznacza dowolną osobę prawną lub fizyczną eksploatującą lub zamierzającą eksploatować co najmniej jeden bezzałogowy system powietrzny;

Operatorem może zostać osoba fizyczna lub osoba prawna. Po rejestracji (w systemie Urzędu Lotnictwa Cywilnego) jako operator uzyskuje się unikalny numer operatora. Numer ten należy umieścić na każdym dronie do którego wymagana jest rejestracja.

Osoba fizyczna po zarejestrowaniu się jako operator gdzie uzyskuje również dostęp do profilu pilota. Z profilu pilota można przystąpić do szkolenia oraz egzaminu online na podkategorię otwartą A1/A3, a następnie do części szkolenia teoretycznego na podkategorię otwartą A2.

Osoba prawna po zarejestrowaniu się jako operator nie ma dostępu do profilu pilota, który jest dostępny jedynie dla osób fizycznych. Jeśli osoba prawna wykorzystuje bezpośrednio do operacji członków personelu (pilotów) to każdy z nich musi się zarejestrować indywidualnie w systemie. Osoba prawna – operator, angażując pilotów bezpośrednio w operację, we własnym zakresie prowadzi ich spis oraz upewnia się, że mają odpowiednie kompetencje.

Podsumowując:

Określenie „pilot” dotyczy wyłącznie osób fizycznych, podczas gdy „operator” – zarówno do osób fizycznych, jak i osób prawnych (zgodnie z przepisami polskiego prawna osobami prawnymi są np. spółki kapitałowe czyli spółki akcyjne lub spółki z o. o.);

Pilotem drona jest osoba odpowiedzialna za obsługę i prowadzenie drona podczas lotu.

Operator drona to osoba odpowiedzialna za planowanie i organizację lotów dronów oraz za zarządzanie całym zespołem i procesem wykorzystania dronów w celach zawodowych.

Różnica między pilotem BSP a operatorem polega głównie na odmiennym zakresie odpowiedzialności i obowiązków.

Pilot drona odpowiedzialny jest za bezpieczeństwo lotu i prawidłowe wykonanie zadań związanych z obsługą drona, takich jak:

• przygotowanie BSP do lotu,
• kontrola parametrów lotu (wysokość, prędkość, kierunek),
• obsługa kamery i innych urządzeń zamontowanych na dronie,
• obsługa systemu nawigacji i komunikacji z ziemią,
• przestrzeganie przepisów lotniczych i bezpieczeństwa lotu,

Operator drona natomiast odpowiedzialny jest za całościową organizację i koordynację lotów drona, w tym:

• określenie celów, procedur i ograniczeń dotyczących lotu,
• określenie wymagań i dobór pilota z właściwymi uprawnieniami,
• jeśli wymagane uzyskanie zgody na lot od właściwych instytucji,
• koordynacja pracy zespołu (pilota, obsługi technicznej itp.)
• nadzór nad całym procesem wykorzystania drona w celach biznesowych operatora.